Ανθοφορία και αυξομειωσεις παραγωγης λογω στρες στα εσπεριδοειδή

Οι παραγωγικές ταλαντώσεις των εσπεριδοειδών προκαλούνται από ένα κατασταλτικό σήμα που εμποδίζει την άνθιση. Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στην Ισπανία επιβεβαίωσαν ότι το μηχανικό κλάδεμα που πραγματοποιείται την άνοιξη μπορεί να έχει ευνοϊκή επίδραση στη μείωση της εναλλαγής. Ομοίως, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα φυσιολογικά θεμέλια της ανθοφορίας. Πριν από μερικά χρόνια, έγινε μια ουσιαστική διαπίστωση για την κατανόηση της εναλλαγής της συγκομιδής στα εσπεριδοειδή και την πρόταση καταλληλότερων λύσεων. «Καταφέραμε να προσδιορίσουμε τον μηχανισμό που χρησιμοποιεί ο καρπός για την αναστολή της ανθοφορίας. Δεν γνωρίζουμε το σήμα που στέλνει, αλλα αυτό που γνωρίζουμε είναι το αποτέλεσμα που παράγει από γενετική άποψη», εξηγεί ο καθηγητής Manuel Agustí, καθηγητής στο Πολυτεχνείο της Βαλένθια, Ισπανία. Ο ειδικός τονίζει ότι το σήμα καταστέλλει τον επαγωγέα της ανθοφορίας «Flowering Locus T» (FT) και, ως εκ τούτου, αποτρέπει την πρόκληση άνθους.

Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η παρουσία του καρπού είναι αυτή που εμποδίζει το φύλλο να ανταποκριθεί στα περιβαλλοντικά σήματα που προκαλούν την ανθοφορία. «Το γονίδιο «Flowering Locus C» (FLC) είναι υπεύθυνο για την εναλλαγή των καλλιεργειών. Η παρουσία του καρπού ενεργοποιεί αυτόν τον καταστολέα FT και, κατά συνέπεια, καταστέλλει την ανθοφορία, αφού η πρωτεΐνη FT δεν φτάνει στον οφθαλμό Επομένως, όταν αυτό το μπουμπούκι φυτρώνει, δεν ανθίζει»

Ο καθηγητής Agustí αναφέρει ότι για πολλά χρόνια πιστεύεται ότι η ανθοφορία εξαρτιόταν από τα αποθέματα που συσσωρεύτηκαν το προηγούμενο έτος. Σε πειράματα που πραγματοποιήθηκαν στο Ισραήλ το 1985, μελετήθηκε η σχέση μεταξύ της έντασης της ανθοφορίας, της περιεκτικότητας σε άμυλο και του θερμικού στρες. Το συμπέρασμα ήταν ότι δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ της περιεκτικότητας σε άμυλο των φύλλων, των λουλουδιών και των στελεχών και της ανθοφορίας, αλλά υπήρχε συσχέτιση με το θερμικό στρες έτσι ώστε όσο χαμηλότερο ήταν τόσο μεγαλύτερη η ανθοφορία», 

Ο ειδικός τονίζει ότι χάρη σε αυτό το πείραμα κατέστη δυνατό να προσδιοριστεί ότι η θερμοκρασία είναι ο κλιματικός παράγοντας που επηρεάζει περισσότερο τη βλαστική ανάπτυξη. Έτσι, ο ειδικός τονίζει ότι η ανθοφορία στα εσπεριδοειδή προκαλείται από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Πειράματα που πραγματοποιήθηκαν στη Φλωριντα (ΗΠΑ) έδειξαν ότι το στρες στο νερό είναι επίσης ένας παράγοντας που προκαλεί την ανθοφορία.

Η έλλειψη νερού επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ορμονική ισορροπία των φυτικών ειδών, αλλοιώνοντας τις φυσιολογικές διαδικασίες ανάπτυξης και ανάπτυξης των φυτών. Η πρωτογενής ανάπτυξη οφείλεται στα μεριστώματα μέσω της κυτταρικής διαίρεσης και επιμήκυνσης και σχετίζεται με τις ορμόνες που προάγουν αυτές τις διεργασίες (κυτοκινίνες, γιβερελλίνες και αυξίνες). Η κυτταρική διαστολή οφείλεται επίσης στο δυναμικό του νερού, που καθορίζεται από τη συγκέντρωση ορυκτών αλάτων και σακχάρων και την πίεση που ασκεί στα κυτταρικά τοιχώματα. Επομένως, η βλαστική ανάπτυξη επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από το έλλειμμα νερού. Στα εσπεριδοειδή, το υδατικό στρες αυξάνει την περιεκτικότητα σε αψισικό οξύ, γιασμαμονικό οξύ και σαλικυλικό οξύ και μειώνει τις γιβερελλίνες στα φύλλα που βρίσκονται υπό στρες.

Στα εσπεριδοειδή, η ανασταλτική δράση που ασκεί ο καρπός στον σχηματισμό των ανθέων είναι η κύρια αιτία της παρενιαυτοφοριας των καλλιεργειών. Ο καρπός ασκεί αυτή την ανασταλτική δράση, τόσο στην εκβλάστηση όσο και στην ανθοφορία, από τη στιγμή που φτάνει στο τελικό βάρος και αλλάζει χρώμα. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει επειδή η παρουσία του καρπού εμποδίζει το φύλλο να ανταποκριθεί στα περιβαλλοντικά σήματα που προκαλούν την ανθοφορία. «Το φύλλο στέλνει το επαγωγικό σήμα (που είναι η πρωτεΐνη FT) στον οφθαλμό, αλλά ο καρπός στέλνει ένα κατασταλτικό σήμα στο φύλλο, το οποίο εμποδίζει αυτό το σήμα να φτάσει στον οφθαλμό. Αυτό το κατασταλτικό σήμα ενεργοποιείται με τη μεθυλίωση των ιστονών στη θέση H3K4me3 του γονιδίου FLC (που ονομάζεται MADSBox19 στα εσπεριδοειδή), αποτρέποντας έτσι την επαγωγή λουλουδιών»

Η αραίωση των καρπών μπορεί να μετριάσει τα αποτελέσματα της εναλλαγής των συγκομιδών, καθώς επιτρέπει τη λήψη υψηλότερου μέσου όρου των καρπών που συγκομίζονται με την επιλεκτική εξάλειψη των μικρότερων. 

Μια άλλη εναλλακτική είναι η υποβολή της παραγωγής σε υδατική καταπόνηση για 20 έως 30 ημέρες στα -2 megapascals (mPa).

Το striping κλαδιών είναι ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος για να ενθαρρύνετε την ανθοφορία το επόμενο έτος. Αυτή η πρακτική συνίσταται στην πλήρη κοπή σε ολόκληρη την περιφέρεια του φλοιού των δευτερευόντων κλαδιών του δέντρου, χωρίς να επηρεαστεί το ξύλο ή να αφαιρεθεί ο φλοιός. Η δράση της είναι η βελτίωση της διαθεσιμότητας των υδατανθράκων, ως συνέπεια της διακοπής που προκαλεί στη μεταφορά του φλοιώματος. «Αν αυξήσω αυτό το φθινόπωρο, ίσως την επόμενη άνοιξη να έχω περισσότερα λουλούδια. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το χαρακωμα-striping των κλαδιών»

Κατά την παρουσίασή του, ο καθηγητής Agustí έκανε επίσης αναφορά σε μια μέθοδο μηχανικού κλαδέματος που ρυθμίζει το ύψος και το βάθος της κοπής. Αυτό που κάνει αυτή η τεχνική είναι να προωθεί τη βλάστηση το καλοκαίρι. «Κόβοντας τους βλαστούς στο 1/2 ή 1/4 του μήκους τους κατά την ανθοφορία, διατηρείται μέρος των λουλουδιών που μετά από λίγους μήνες είναι ήδη καρποί, την ίδια στιγμή που προκαλείται βλάστηση στην αρχή τou καλοκαίρι. Αυτή η βλάστηση γίνεται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και όταν φτάσει η εποχή της ανθοφορίας (Νοέμβριος), τα δέντρα έχουν αυτούς τους βλαστούς, έχουν καρπούς στο βασικό τους μέρος και φύλλα στο πάνω μέρος ικανά να δεχτούν την ανθοφορία», προσθέτει.

Ένα πείραμα που πραγματοποιήθηκε σε διάστημα πέντε ετών έδειξε ότι τα κλαδεμένα δέντρα αύξησαν τη συγκομιδή κατά 25%, σε σύγκριση με τα δέντρα που δεν κλαδεύτηκαν. 

«Η μόνη προφύλαξη που πρέπει να λαμβάνεται είναι πώς κόβεται και πώς εμφανίζονται τα νεαρά κλαδιά. Με τα χρόνια των διαδοχικών κοπών το ξύλο γερνάει και μετά από 4-5 χρόνια πρέπει να γίνει βαθύτερη κοπή για να αφαιρεθούν τα παλιά και σκληρυμένα κλαδιά και να αναζωογονηθούν»

Koυρουκεχαγιας Λαζαρος. Γεωπονος

Πηγη:

Agustí, M., Mesejo, C. y Reig, C. 2020.

Citricultura. Ed. Mundi-Prensa,

Madrid, España, 488 pp.